قالب بتن ریزی چیست

قالب بتن ریزی https://sanatsaze.com/service/%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D8%A8%D8%AA%D9%86/سازه ای است که به صورت موقت در ساختمان سازی به کار گرفته می شود. از این وسیله برای قالب بندی بتن مایع استفاده می شود. این قالب ها به صورت موقت و دائم مورد استفاده قرار می‌گیرد‌. که بسته به نوع کاربرد آنها در انواع مختلفی ساخته می شود. و در جنس های چوبی، فلزی و پلاستیکی در بازار عرضه می گردد. بسیاری از پیمانکاران برای صرفه جویی در هزینه ها از قالب های بتن دست دوم برای ساخت و ساز بهره می برند. در این صورت باید دقت کافی را انجام داد تا قالب معیوب نباشد. تا ساختمان با ایمن بالایی ساخته شود و به صاحب آن تحویل گردد.

قالب باید به اندازه کافی مقاومت داشته باشد تا نیروهای ناشی از لرزاندن (ویبره کردن) بتن را که به وسیله ویبراتور بتن وارد می‌شود، تحمل کرده و بدون آسیب رساندن به بتن از آن جدا شود. قالب باید بتواند بتن را در محدوده رواداری‌ها نگه داشته، بارهای وارده را تا زمان سخت شدن بتن و کسب مقاومت کافی تحمل کند و به سطح بتن نمای دلخواه بدهد.

از دیگر وظایف قالب بتن ریزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    مانع از نشت شیره بتن

    جلوگیری از کاهش رطوبت بتن

    حفاظت بتن در برابر صدمات مکانیکی

    ایجاد عایقی مناسب در برابر سرما و گرمای محیط

    نگه داشتن میلگردها در محل خود و سایر اجزایی که در بتن قرار می‌گیرند.

انواع قالب بتن

قالب‌های بتن بر اساس جنس و کاربردشان به انواع مختلف زیر تقسیم بندی می‌شوند:

    انواع قالب بتن از نظر کاربرد: قالب بندی سقف، ستون، دیوار و فونداسیون

    انواع قالب بتن از نظر جنس قالب: قالب بندی بنایی، چوبی، پلیمری و قالب بندی فلزی

به‌طور کلی، مصالح مختلفی نظیر چوب، فولاد، مواد پلیمری و مصالح بنایی در ساخت قالب به کار گرفته می‌شوند که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

قالب بنایی

یکی از انواع قالب بتن، قالب بنایی است که عمدتا از جنس آجر یا بلوک‌های سیمانی هستند و از نوع قالب‌های ماندگار به‌شمار می‌روند که معمولاً برای قالب بندی فونداسیون استفاده شده و پس از بتن ریزی نیز در جای خود باقی می‌مانند.

توجه داشته باشید که جذب آب بتن توسط مصالح موجب کاهش کیفیت بتن می‌شود. به همین علت در قالب بندی مصالح بنایی باید سطح در تماس با بتن ریزی را توسط نایلون یا پلاستیک بپوشانید تا آب بتن توسط مصالح بنایی جذب نشود.

رعایت برخی نکات در قالب بندی بنایی می‌تواند از کاهش کیفیت بتن جلوگیری کند که عبارت‌اند از:

    تراز سطح زمین باید کاملا یکسان باشد.

    بهتر است پشت قالب بنایی را با خاک پر کرد.

    محدوده آکس‌ها و قالب باید توسط نقشه بردار مشخص شود.

    میخ گذاری، ریسمان‌کشی و رنگ آمیزی جهت جلوگیری از بروز خطا ضروری است.

    برای جلوگیری از جذب شیره بتن توسط آجر و بلوک استفاده از نایلون یا اجرای یک لایه ملات ماسه سیمان روی سطوح قالب و آب‌پاشی روی آجرها الزامی است.

    حداقل ضخامت دیواری که برای قالب بندی آجری استفاده می‌شود 20 سانتی متر است که باید از ملات ماسه سیمان در آجرچینی آن استفاده کرد.

قالب بندی چوبی

این نوع قالب بندی بتن به دلیل زمان بر بودن اجرا، بیشتر در سازه‌های ساده و پروژه‌های کوچک استفاده می‌شود. این قالب‌ها نسبت به نوع فلزی عمر کمتری دارند ولی به دلیل انعطاف بالا در مواردی که قالب بندی مشکل باشد، جایگزین مناسبی هستند.

معمولا تخته‌های قالب چوبی از درخت‌های سوزنی برگ نظیر کاج و چوب روسی ساخته می‌شوند. البته در برخی موارد از قالب‌های پلی وود استفاده می‌کنند که از چند لایه چوب و یک رویه‌ی پلاستیکی ساخته شده‌اند.

از مهمترین نکات قالب بندی چوبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    این نوع از قالب بتن نیاز به روغن کاری دارد.

    در ساخت این قالب بتن نباید از چوب تازه استفاده شود.

    چوب مصرفی باید صاف، بدون پیچ و تاب و سالم باشد.

    از میخکوبی در نقاط کرمو و گره دار تخته خودداری کنید.

    ضخامت تخته‌های قالب بندی معمولا 2/5 تا 3 سانتی‌متر است.

    حداقل فاصله میخ از لبه تخت برابر ضخامت تخته بوده و در هر حال از 2 سانتی‌متر کمتر نباشد.

    در این نوع قالب بندی بتن از میخ‌های شماره 28/65 (قطر 28 و طول 65 میلی‌متر) استفاده می‌شود. البته از میخ‌های شماره 25/50 هم می‌توان برای تخته‌های کم ضخامت استفاده کرد.

    اگر طول میخ‌ها از ضخامت تخته‌ها بلندتر باشد، می‌توان آن‌ها را به سمت بیرون قالب (روی پشت بندها) و در جهت الیاف تخته کج کرد تا به هنگام باز کردن قالب و بیرون کشیدن میخ‌ها به تخته‌ها لطمه وارد نشود.

قالب‌ پلیمری بتن

پلاستیک‌های سخت و پلاستیک‌های الیافی دو نوع از مواد پلیمری مصرفی در قالب‌های بتنی را تشکیل می‌دهند. قالب‌های فایبرگلاس از مواد پلیمری به عنوان ماده اصلی و الیاف شیشه به عنوان تقویت کننده ساخته می‌شوند. اگرچه قالب‌های پلیمری در مقایسه با قالب‌های چوبی دوام بیشتری دارند، اما از انعطاف پذیری کمتری برخوردارند.

قالب بندی فلزی (فولادی)

قالب فلزی از دیگر انواع قالب بندی بتنی است که ورق فولادی اصلی‌ترین ماده تولید کننده آن است. توجه داشته باشید که استفاده از قالب‌های بی‌کیفیت سطح بتن را موج‌دار کرده و کار شاقول در نمی‌آید.

برای ساخت پنل‌های فلزی از فولاد به صورت گرم نورد شده و سرد خم شده از جمله ورق St37 استفاده می‌شود. در سازه‌های بزرگ بتنی به دلیل استفاده مکرر، قالب‌های مدولار فلزی به صرفه‌تر است.

استفاده از آلومینیوم برای سطوح در تماس با بتن به ویژه در صفحات رویه به دلیل کاهش کیفیت بتن ممنوع است. در اثر واکنش شیمیایی سطح داخل لوله‌های آلومینیومی با سیمان، گاز هیدروژن تولید می‌شود؛ در نتیجه مقاومت بتن را تا 50 درصد کاهش می‌دهد.

انواع قالب فلزی بتن

به‌طور کلی، قالب بتن ریزی فلزی به سه نوع تقسیم بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:

    قالب ثابت

    قالب رونده (بالا رونده)

    قالب لغزان (لغزنده)

معمولا قالب بندی‌های فلزی بالا رونده و لغزان برای سازه‌های خاص مانند سیلوها، برج‌های خنک کننده و در کل سازه‌هایی با ارتفاع بلند استفاده می‌شوند. در حالی که قالب‌های ثابت فلزی کارایی بیشتری برای قالب بندی بتنی در اکثر سازه‌ها دارند.

قالب فلزی ثابت از اجزای زیر تشکیل شده است:

    پنل یا پانل (ورق رویه فولادی با ضخامت 2 تا 4 میلی‌متر و سخت‌کننده‌ها)

    پشت بند افقی یا کمرکش (از جنس لوله یا قوطی با بست‌های مناسب)

    پشت بندهای قائم و وادارها (وظیفه استحکام جانبی و تثبیت قالب‌ها را بر عهده دارند)

منبع ؛ سایت صنعت سازه https://sanatsaze.com/

انواع قالب بتن ریزی

قالب بتن ریزیhttps://pin.it/6FvJ25XLG یکی از وسایل مورد نیاز در ساختمان سازی است که در انواع مختلفی در بازار یافت می شود جنس این قالب نیز به بسته به عواملی متغیر است این قالب به صورت های مختلفی تولید می شود که هر کدام کارایی و قابلیت های متفاوتی دارد عملیات بتن ریزی در هر پروژه ساخت و ساز لازم بوده که برای انجام آن به یک قالب بتن با دوام و محکم نیاز است تا بتواند وزن بتن مایع را تحمل کند و خروجی کار مطلوب حاصل شود.

ویژگی های قالب خوب

قالب های زیادی با جنس های مختلف در بازار موجودند. ویژگی های قالب مناسب و استاندارد به صورت زیر است:

    توانایی تحمل بارهای مرده و زنده را داشته باشند.

    اتصالات باید ضدنشتی باشند.

    اگر قالب قابل جابجایی باشد، لازم است با نهایت دقت قالب ها برداشته شوند تا به بتن آسیب نرسد.

    تا حد امکان وزن سبک داشته باشند.

    قالب ها نباید تاب خورده باشند.

انواع قالب بتن از نظر جنس

    چوبی

    پلیمری

    فولادی

    عایق دائم (ICF)

قالب چوبی

یکی از قدیمی ترین و رایج ترین انواع قالب، قالب های چوبی هستند که عموماً از چوب یا تخته سه لا ساخته می شوند. تولید این نوع قالب بسیار آسان است و معمولا در محل ساخته می شوند؛ اما برای سازه های بزرگ وقت گیر می باشد. نکته قابل توجه درباره قالب چوبی این است که قبل از استفاده از الوارهای چوبی باید وضعیت آن را به دقت بررسی کرد.

امروزه قالب‌ های چوبی در جاهایی که هزینه‌ های نیروی کار پایین است و به قالب ‌های بسیار انعطاف‌پذیر نیاز می باشد، استفاده می‌ شوند.

مزایای قالب چوبی

مزایای قالب چوبی بتن به صورت زیر می باشند:

    الوار را می توان به شکل های مورد نیاز برش داد.

    چوب سبک وزن است و به راحتی قابل حمل می باشد.

    الوار مقاومت حرارتی خوبی دارد که از آسیب بتن در مناطق سرد جلوگیری می کند.

    قالب های چوبی را می توان به راحتی جدا کرد.

    در پروژه های کوچک صرفه اقتصادی دارد.

معایب قالب چوبی

    معمولا قالب چوبی تاب می‌ خورد، متورم و منقبض می‌ شود، استفاده از روکش غیر قابل نفوذ آب روی سطح چوب تا حد زیادی از نفوذ آب جلوگیری می کند.

    این قالب ها برای مدت طولانی قابل استفاده نیستند و برای استفاده مجدد محدودیت دارند.

    چوب خشک، رطوبت را از بتن مرطوب جذب می کند که ممکن است سازه بتنی را ضعیف کند.

    چوب در محیط های بیش از حد مرطوب، باعث انقباض بتن شده که منجر به نشت دوغاب از درزهای باز می شود.

قالب پلیمری (پلاستیکی)

قالب پلیمری از پلاستیک سبک وزن و مستحکم ساخته شده است. این نوع قالب برای پروژه های ساختمانی کوچک اما شبیه به هم مانند شهرک های مسکونی ارزان قیمت، انتخاب عالی می باشد. قالب های پلاستیکی دارای سطحی غیر قابل نفوذ است که معمولاً به بتن یک سطح صاف می بخشد.

مزایای قالب پلیمری

از مزایای قالب های پلیمری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

    از نظر وزن سبک تر از دیگر قالب هاست.

    می توان آن را به سادگی برش داد و میخ کرد.

    آسیب دیدگی آن ها ممکن است به سادگی از بین برود.

    برای شکل های پیچیده و خاص بسیار مفید هستند.

    به راحتی با آب تمیز می شوند.

معایب قالب پلیمری

در کنار مزیت های قالب های پلیمری، معایب آن به صورت زیر است:

    پرهزینه است.

    ظرفیت حمل بار آن ها پایین است.

    دوام کمتری نسبت به قالب های دیگر دارد.

    قالب های پلاستیک در برابر حرارت مقاوم نیستند.

قالب فولادی

این نوع قالب از پانل های صفحات فولادی نازک سلاخته می شود و می توان آن ها را با استفاده از پیچ و مهره مناسب در کنار هم متصل کرد.

این قالب ها را می توان در تعداد زیاد در هر شکل یا اندازه دلخواه ساخت. قالب ‌های فولادی عمدتاً در پروژه ‌های بزرگ یا در شرایطی که امکان استفاده مجدد از قالب وجود دارد، گزینه ای مناسبی هستند. برای سازه های دایره ای یا منحنی، بهترین قالب، قالب فلزی می باشد.

قالب آلومینیومی شباهت زیادی به قالب فولادی دارد. تفاوت اصلی آن ها این است که آلومینیوم چگالی کمتری نسبت به فولاد دارد و همین عامل باعث سبک ‌تر شدن قالب می گردد. آلومینیوم نیز از استحکام کمتری نسبت به فولاد برخوردار است و این امر باید قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شود.

مزیت قالب های فولادی

خواص و نکات مثبت قالب های فولادی عبارتند از:

    به راحتی نصب و برچیده می شوند.

    مناسب برای سازه های منحنی هستند.

    این قالب ها بسیار مستحکم بوده و ظرفیت تحمل بار را دارند.

    تعمیر آن ها آسان است.

    می توان از آن ها در تعداد بیشتری استفاده کرد.

    دوام و طول عمر بیشتری نسبت به قالب های چوبی دارند.

    یک سطح صاف بر روی سطوح بتنی ایجاد می کند.

معایب قالب فولادی

به ویژگی های منفی قالب های فلزی توجه داشته باشید:

    قیمت آن ها از چوب بیشتر است.

    وزن زیاد آن ها، جابجایی را دشوار کرده است.

    اندازه و شکل محدودی دارند.

قالب عایق دائم (ICF)

یکی از رایج ترین انواع قالب های بتن، عایق (ICF) است، این قالب پیشرفته، عایق حرارتی و صوتی است که در برابر آتش و رطوبت مقاومت دارد. این نوع قالب با فوم پلی استایرن عایق بندی می شوند که پس از سفت و سخت شدن بتن در جای خود باقی می ماند. قالب عایق (ICF) بسیار کارآمد و سازگار با محیط زیست است.

طبقه بندی قالب های بتن بر اساس اجزای سازه ای

علاوه بر طبقه بندی بر اساس جنس، قالب ها را می توان بر اساس اجزای ساختمانی نیز طبقه بندی کرد:

    قالب دیوار

    قالب تیرچه

    قالب فونداسیون

    قالب تیر و ستون

انواع قالب ها با توجه به نوع سازه، جنس و ضخامت مورد نیاز طراحی می شوند. توجه به این نکته ضروریست که ساخت قالب نیاز به زمان دارد و معمولا هزینه آن قابل توجه است.

نکات جداسازی قالب های بتن

تا زمانی که بتن استحکام کافی برای تحمل تمام بارهای وارد شده را نداشته باشد، قالب نباید برداشته شود. زمان لازم برای حذف قالب، به عملکرد ساختاری عضو و میزان افزایش مقاومت بتن بستگی دارد.

قطعات و اتصالات قالب باید به گونه ای چیده شوند که حذف قالب آسان و ساده باشد و از آسیب به بتن و پانل های قالب جلوگیری گردد تا بتوان بدون تعمیرات زیادی از آن ها استفاده مجدد کرد. روش حذف قالب باید توسط مهندسان مربوطه، نظارت شود تا از کیفیت بتن سخت شده اطمینان حاصل گردد، یعنی بتن عاری از هرگونه عیوب در اندازه، شکل و غیره باشد. 

منبع ؛ سایت صنعت ساز https://sanatsaze.com/