قالب بتن ریزی چیست

قالب بتن ریزی https://sanatsaze.com/service/%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D8%A8%D8%AA%D9%86/سازه ای است که به صورت موقت در ساختمان سازی به کار گرفته می شود. از این وسیله برای قالب بندی بتن مایع استفاده می شود. این قالب ها به صورت موقت و دائم مورد استفاده قرار می‌گیرد‌. که بسته به نوع کاربرد آنها در انواع مختلفی ساخته می شود. و در جنس های چوبی، فلزی و پلاستیکی در بازار عرضه می گردد. بسیاری از پیمانکاران برای صرفه جویی در هزینه ها از قالب های بتن دست دوم برای ساخت و ساز بهره می برند. در این صورت باید دقت کافی را انجام داد تا قالب معیوب نباشد. تا ساختمان با ایمن بالایی ساخته شود و به صاحب آن تحویل گردد.

قالب باید به اندازه کافی مقاومت داشته باشد تا نیروهای ناشی از لرزاندن (ویبره کردن) بتن را که به وسیله ویبراتور بتن وارد می‌شود، تحمل کرده و بدون آسیب رساندن به بتن از آن جدا شود. قالب باید بتواند بتن را در محدوده رواداری‌ها نگه داشته، بارهای وارده را تا زمان سخت شدن بتن و کسب مقاومت کافی تحمل کند و به سطح بتن نمای دلخواه بدهد.

از دیگر وظایف قالب بتن ریزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    مانع از نشت شیره بتن

    جلوگیری از کاهش رطوبت بتن

    حفاظت بتن در برابر صدمات مکانیکی

    ایجاد عایقی مناسب در برابر سرما و گرمای محیط

    نگه داشتن میلگردها در محل خود و سایر اجزایی که در بتن قرار می‌گیرند.

انواع قالب بتن

قالب‌های بتن بر اساس جنس و کاربردشان به انواع مختلف زیر تقسیم بندی می‌شوند:

    انواع قالب بتن از نظر کاربرد: قالب بندی سقف، ستون، دیوار و فونداسیون

    انواع قالب بتن از نظر جنس قالب: قالب بندی بنایی، چوبی، پلیمری و قالب بندی فلزی

به‌طور کلی، مصالح مختلفی نظیر چوب، فولاد، مواد پلیمری و مصالح بنایی در ساخت قالب به کار گرفته می‌شوند که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

قالب بنایی

یکی از انواع قالب بتن، قالب بنایی است که عمدتا از جنس آجر یا بلوک‌های سیمانی هستند و از نوع قالب‌های ماندگار به‌شمار می‌روند که معمولاً برای قالب بندی فونداسیون استفاده شده و پس از بتن ریزی نیز در جای خود باقی می‌مانند.

توجه داشته باشید که جذب آب بتن توسط مصالح موجب کاهش کیفیت بتن می‌شود. به همین علت در قالب بندی مصالح بنایی باید سطح در تماس با بتن ریزی را توسط نایلون یا پلاستیک بپوشانید تا آب بتن توسط مصالح بنایی جذب نشود.

رعایت برخی نکات در قالب بندی بنایی می‌تواند از کاهش کیفیت بتن جلوگیری کند که عبارت‌اند از:

    تراز سطح زمین باید کاملا یکسان باشد.

    بهتر است پشت قالب بنایی را با خاک پر کرد.

    محدوده آکس‌ها و قالب باید توسط نقشه بردار مشخص شود.

    میخ گذاری، ریسمان‌کشی و رنگ آمیزی جهت جلوگیری از بروز خطا ضروری است.

    برای جلوگیری از جذب شیره بتن توسط آجر و بلوک استفاده از نایلون یا اجرای یک لایه ملات ماسه سیمان روی سطوح قالب و آب‌پاشی روی آجرها الزامی است.

    حداقل ضخامت دیواری که برای قالب بندی آجری استفاده می‌شود 20 سانتی متر است که باید از ملات ماسه سیمان در آجرچینی آن استفاده کرد.

قالب بندی چوبی

این نوع قالب بندی بتن به دلیل زمان بر بودن اجرا، بیشتر در سازه‌های ساده و پروژه‌های کوچک استفاده می‌شود. این قالب‌ها نسبت به نوع فلزی عمر کمتری دارند ولی به دلیل انعطاف بالا در مواردی که قالب بندی مشکل باشد، جایگزین مناسبی هستند.

معمولا تخته‌های قالب چوبی از درخت‌های سوزنی برگ نظیر کاج و چوب روسی ساخته می‌شوند. البته در برخی موارد از قالب‌های پلی وود استفاده می‌کنند که از چند لایه چوب و یک رویه‌ی پلاستیکی ساخته شده‌اند.

از مهمترین نکات قالب بندی چوبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    این نوع از قالب بتن نیاز به روغن کاری دارد.

    در ساخت این قالب بتن نباید از چوب تازه استفاده شود.

    چوب مصرفی باید صاف، بدون پیچ و تاب و سالم باشد.

    از میخکوبی در نقاط کرمو و گره دار تخته خودداری کنید.

    ضخامت تخته‌های قالب بندی معمولا 2/5 تا 3 سانتی‌متر است.

    حداقل فاصله میخ از لبه تخت برابر ضخامت تخته بوده و در هر حال از 2 سانتی‌متر کمتر نباشد.

    در این نوع قالب بندی بتن از میخ‌های شماره 28/65 (قطر 28 و طول 65 میلی‌متر) استفاده می‌شود. البته از میخ‌های شماره 25/50 هم می‌توان برای تخته‌های کم ضخامت استفاده کرد.

    اگر طول میخ‌ها از ضخامت تخته‌ها بلندتر باشد، می‌توان آن‌ها را به سمت بیرون قالب (روی پشت بندها) و در جهت الیاف تخته کج کرد تا به هنگام باز کردن قالب و بیرون کشیدن میخ‌ها به تخته‌ها لطمه وارد نشود.

قالب‌ پلیمری بتن

پلاستیک‌های سخت و پلاستیک‌های الیافی دو نوع از مواد پلیمری مصرفی در قالب‌های بتنی را تشکیل می‌دهند. قالب‌های فایبرگلاس از مواد پلیمری به عنوان ماده اصلی و الیاف شیشه به عنوان تقویت کننده ساخته می‌شوند. اگرچه قالب‌های پلیمری در مقایسه با قالب‌های چوبی دوام بیشتری دارند، اما از انعطاف پذیری کمتری برخوردارند.

قالب بندی فلزی (فولادی)

قالب فلزی از دیگر انواع قالب بندی بتنی است که ورق فولادی اصلی‌ترین ماده تولید کننده آن است. توجه داشته باشید که استفاده از قالب‌های بی‌کیفیت سطح بتن را موج‌دار کرده و کار شاقول در نمی‌آید.

برای ساخت پنل‌های فلزی از فولاد به صورت گرم نورد شده و سرد خم شده از جمله ورق St37 استفاده می‌شود. در سازه‌های بزرگ بتنی به دلیل استفاده مکرر، قالب‌های مدولار فلزی به صرفه‌تر است.

استفاده از آلومینیوم برای سطوح در تماس با بتن به ویژه در صفحات رویه به دلیل کاهش کیفیت بتن ممنوع است. در اثر واکنش شیمیایی سطح داخل لوله‌های آلومینیومی با سیمان، گاز هیدروژن تولید می‌شود؛ در نتیجه مقاومت بتن را تا 50 درصد کاهش می‌دهد.

انواع قالب فلزی بتن

به‌طور کلی، قالب بتن ریزی فلزی به سه نوع تقسیم بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:

    قالب ثابت

    قالب رونده (بالا رونده)

    قالب لغزان (لغزنده)

معمولا قالب بندی‌های فلزی بالا رونده و لغزان برای سازه‌های خاص مانند سیلوها، برج‌های خنک کننده و در کل سازه‌هایی با ارتفاع بلند استفاده می‌شوند. در حالی که قالب‌های ثابت فلزی کارایی بیشتری برای قالب بندی بتنی در اکثر سازه‌ها دارند.

قالب فلزی ثابت از اجزای زیر تشکیل شده است:

    پنل یا پانل (ورق رویه فولادی با ضخامت 2 تا 4 میلی‌متر و سخت‌کننده‌ها)

    پشت بند افقی یا کمرکش (از جنس لوله یا قوطی با بست‌های مناسب)

    پشت بندهای قائم و وادارها (وظیفه استحکام جانبی و تثبیت قالب‌ها را بر عهده دارند)

منبع ؛ سایت صنعت سازه https://sanatsaze.com/